Bodrum
Bodrum
İnsanların
birlerce yıl boyuncu yerleşik olarak yaşadıkları Bodrum, inanılmayacak kadar
zengin bir geçmişe sahiptir. Birçok büyük uygarlığın ve tarihi olayların
içinde veya yakınlarında oluşmuş olması, Halikarnas'ı (Bodrum'un eski adı)
tarihçiler için önemli bir yer konumuna getirmiştir. Bodrum hakkındaki tüm
bilgilerin tek bir kaynaktan elde edilmesi olanaksız gibidir; bu nedenle
aşağıdaki bilgiler birçok kaynaktan derlenmiştir.
Bu bölgede yapısal izler bırakan ilk yerleşim yeri; Aziz Peter (St. Peter) kalesinin
bulunduğu şimdiki küçük kayalık adaydı. (O zamanlar kale tamamen suyla
çevriliydi). St. John şövalyeleri kendi kalelerini inşa etmeye geldiklerinde,
M.Ö. 1100'lerde Dorlar tarafından yapılmış daha eski bir kalenin
kalıntılarıyla karşılaşmışlardı.
M.Ö. 5'ci yüzyılda yaşamış olan ve
"Tarihin Babası" olarak tanınan Herodot, Halikarnas'ta doğmuştur. Herodot,
Dorlar'ın, Peleponez'in doğu kıyılarında Trözen'den geldiğini yazmıştır.
Dorlar, yeni adalarına Zefiriya, yerleştikleri bölgeye de Zefiriyum adını
verdiler.
Tarihçiler, Harikarnas'ın temellerinin nereye dayandığı
hakkında çok az bilgiye sahiptirler. Halikarnas hakkındaki ilk bilgiler M.Ö.
7.y.y.'a dayanır. Halikarnas, Heksapolis-Dor Konfederasyonu'na bağlı altı
üyeden biriydi. Ayrıca karada Knidos şehri, Kos adası ve Rodos üzerindeki üç
şehir de bu üyeler arasındaydı.
Bu şehirleri kurmak, oraya sonradan gelerek çevreyi önceki
sakinleriyle paylaşmak zorunda kalan Dorlar için hiç de kolay değildi.
Karyalılar olarak bilinen bölge yerlilerinin yoğun ve şiddetli saldırılarından
kendilerini korumak zorundaydılar. Homeros "İliyada"sında Karyalılar'dan "dil
barbarları" diye söz etmiştir. (Bununla birlikte, bir çok dilbilimci,
Bodrum'un da içinde bulunduğu bölgedeki lehçenin Türkiye'nin batısındaki en
kaba lehçe olduğunu belirtmiştir). Eski tarihçiler, Karyalıların Yunanlılar'a
miğferlerinin üzerindeki sorgucu nasıl takacaklarını ve önceleri omuz hizasına
savrularak kullanılmakta olan kalkan kabzasını nasıl kullanacaklarını
öğrettiklerini yazmışlardır.
Bir Yunanlı'nın Salmakis'te han açmasıyla (bu han günümüzde, Bodrum limanının
batısında, şimdiki Bardakçı Koyu'nun suları altında kalmıştır) Dorlar ve
Karyalılar bölgeyi birlikte yönetir duruma gelmişlerdi; hatta Karyalılar
zamanla kolonidekilere oranla daha düzenli bir yaşantı kurdular. Her iki ırk
da barış içerisinde yaşamağa başladı ve karşılıklı ticari ilişkilere de
girişildi.
Salmakis pınarının bir çok rahatlatıcı
özellikleri olduğu rivayet edilmiştir. Bir başka rivayet de, içimi mükemmel
olan bu suyun erkekleri yumuşattığı, efemineleştirdiği, hatta bazı durumlarda
iktidarsızlaştırdığı hakkındadır. Bu iddialar sonucunda da Hermafrodit
efsanesi doğmuştur.
Rivayete göre, güzellik Tanrıçası Afrodit'in delikanlılık
çağındaki oğlu bir gün çeşmeden akan suyun oluşturduğu bir gölde yüzer. Gölün
perisi Salmakis, ona aşık olur ve tanrılara tek bir vücutta yaşayabilmeleri
için yalvarır. Dileği kabul edilir; tanrılar da yarı erkek, yarı kadından
oluşan Hermafrodit'i yaratırlar.
Herodot, Halikarnas'ın çevresinde
İyonyalı denilen bir grup yerli halkın giderek çoğaldığını, hatta iki halkın
içiçe yaşadıklarını yazmıştır. Bu durum Heksapolis'in diğer sakinlerinin pek
hoşuna gitmemiş ve bir Halikarnaslı'nın yanlış bir davranışı, Halikarnas'ın
ittifaktan kovulmasına zemin hazırlamıştır.
Apollo'nun onuruna her yıl düzenlenen
Tropium'daki oyunlara altı şehir de katılır. Bir yıl, Agasides adındaki bir
Halikarnaslı bronz madalyayı kazandığında, törelere uyup, ödülü Apollo'ya
adamak yerine, evindeki duvara asınca, diğer Dor şehirlerini öfkelendirmiş ve
Halikarnas'la ilişkilerini kesmeleri için onlara yeterli nedeni sağlamış oldu.
M.Ö. 5'ci y.y.'da Halikarnas tamamiyle
bir İyon şehri görünümündeydi. Herodot ve amcası Panyasis o sıralarda
eserlerini İyonca'da yazmışlar, bu döneme ait hiç bir eserde de Dor lehçesinin
izine rastlanmamıştır.
M.Ö. 546'da Persler (İranlılar) kıyıdaki
Yunan şehirlerini işgal etmişler, Halikarnas da diğer şehirlerle birlikte
düşmüştür. Pers yönetiminde birçok hanedan, şehri yönetimiştir. Bunların en
ünlüsü de M.Ö. 480'de yönetime geçen I.Artemis'tir.
Herodot yazılarında, bu dikkat çekici
kadına geniş yer vermiştir; o sıralarda Yunanistan'I istila etmekte olen
Zerzes'in donanmasına I. Artemis'in gereksizce gönüllü asker toplanması
hakkında şöyle yazar: "…erkekçe tavır ve davranışları onu savaşa sürükledi…
Yunanistan'a yapılan saldırıya, kadınlığını gözardı ederek katılması, beni
gerçekten de etkilemiştir…". Bu saldırıda bir savaş gemisini büyük bir
başarıyla kumanda etmesi, Zerzes'e "Emrindeki erkekler kadın, kadınlarsa
erkekçe davrandılar" dedirtmiştir.
Artemis'in oğlu Pisindalis, onun ardından
başa gelmiş ve Halikarnas'ın (Kos ve başka şehirler de olmak üzere) yönetimini
sürdürmüştür. Tarihçiler Pisindalis dönemi hakkında pek yorum yapmazken, oğlu
II. Lidamis için acımasız, zalim ve baskıcı sıfatlarını kullanmaktan
kaçınmamışlardır. Herodot, II. Lidanis'in otoritesi ve zulmü karşısında
dayanamayarak anayurdunu bırakıp, Samos adasına gitmiştir. 1856'da arkeolog
Sir Charles Newton,
II. Lidanis'in kendi politikasına uymayan
görüşlere karşı olduğu olumsuz tavrı açıkça ortaya koyan bir kanun belgesi
bulmuştur. II. Lidanis'in ardından kimin yönetime geldiği, ya da zulmünün
neden ve nasıl sona erdiği hakkında hiç bir bilgiye sahip olmamakla beraber,
bölgede M.Ö. 4 ci y.y.'da büyük bir değişimin yaşandığını söyleyebiliriz.
Bir önceki yüzyılda, Pers yönetimi bölgeden atıldıktan kısa bir
süre sonra, Atina ile Persler arasında imzalanan "Kral Barışı" antlaşmasıyla,
Asya'daki şehirlerin yönetimi tekrar Perslerin idaresine geçmiştir. Persler
bölgeyi küçük prensliklere bölmüş ve M.Ö. 377'lerde Kral Mozulus, Karya ve
Halikarnas valisi olarak bölgeyi yönetmiştir.
Mozolus'un
iktidarına kadar Halikarnas oldukça küçük bir şehir niteliğindeydi, ancak
Mozolus'un bu bölge için müthiş projeleri vardı. Ayrıca, bu bölgenin istihkam
ve ticaret için çok elverişli olduğunun da farkındaydı. Başkent, Milasa'dan
(bugünkü Milas) buraya taşıyarak şehrin etrafına büyük ve uzun duvarlar inşa
ettirmişti; bu duvarların günümüze kadar ulaşan bölümleri halen Bodrum'dadır.
Bölge nüfusunu arttırmak amacıyla Mozolus, diğer altı şehrin yerleşim
yerlerini de buraya taşıttı. Mozolus, bu projelerini uygulayabilmek için,
idaresinde halkı ağır vergilere boğdu. Öyle ki; "omzu aşan uzunluktaki saçtan
bile vergi alacak kadar…".
Mozolus'un projelerinden biri de, klasik
çağdaki Bodrum'dan günümüze ulaşabilen tek yapı olan Antik Tiyatro'dur.
Bodrum'un ortasındaki Göktepe dağının güney eteklerindeki bu tiyatro,
Anadolu'nun en eski tiyatrolarından biridir. 1960'larda bir grup Türk
tarafından restore edilen bu tiyatro, günümüzde de Bodrum'daki bir çok
festivale sahne olmaktadır.
Tiyatro'yu görmeye gelen turistler orada öylece oturup,
limandan çıkan ve limana yanaşan tekneleri izlerlerken, o keyifli saatlerin
nasıl da geçiverdiğini farketmezler. Tiyatronun ilginç nitelikleri arasında,
oyunlardan önce Diyonyus uğruna kurbanların kesildiği sunağı ve bazı
koltukların arasındaki, belki de gölgelik olarak kullanılmış olabilecek
delikleri sıralayabiliriz. Her koltuk arasında 40 cm.'lik bir mesafe
bırakılmış olan tiyatro 13.000 kişi kapasitelidir. Göktepe dağına kısa bir
tırmanış sırasında, taştan oyulmuş mezartaşlarını görebilirsiniz. Roma ve
Helenistik çağdan kalan bu oyulmuş mezartaşları, bir zamanların ölüm
sembollerini ve çeşitli lahitleri hala üzerlerinde taşımaktadırlar (bazı
kalıntılar halen kale müzesinde sergilenmektedir).
Mezarlarda görülen sembollerden biri de küçük "gözyaşı kapları"
dır. Bu yüksük büyüklüğündeki kaplar yas tutanların gözyaşlarıyla
doldurularak, ölüyle birlikte gömülürdü. Bir kişinin önemi arttıkça, "gözyaşı
kapları"nın sayısı da artardı. Mozolus M.Ö. 353'te ölünce kızkardeş-karısı
Artemis II başa geçti.
Artemis II yalnızca onüç yıl tahtta
kaldı, fakat iki önemli iş yaptı; biri, tarihsel çağların yedi harikasından
biri olan Kral Mozolus'un mezarının inşaatını sürdürmekti ("mozole" sözcüğü
buradan alınmıştır), diğeri de, I. Artemis'in zekası ile rekabet edebilecek
düzeyde yaptığı bir savaştı.
Pilini ve diğer tarih yazarları mozolenin gerçek bir harika
olarak korunması konusunda fikir birliğindeydiler. Deniz üserindeki oldukça
uzak bir noktadan bakıldığında, 20 katlı bir bina kadar yüksek görülüyordu.
Bugün bu yeri görmeye gelen ziyaretçiler, ondaki görkemi ancak hayal
edebilmektedirler. Mozole 1500 yıl boyunca ayakta kalabilmişse de, bir zelzele
sonunda harabeye dönmüştür. Daha sonra Aziz Jhon'un Şövalyeleri buraya
gelerek, harabedeki kalıntıları, kendileri için inşa ettikleri kalenin
duvarlarının yapımında kullanmışlardır.
Bu
mozolenin genel olarak kabul edilmiş bulunan görünümü şöyledir: Boyu eninden
uzun, dört bölümden oluşmuş halde ve sağlam bir taban üzerinde sıra halinde
dizili 36 kolonluk bir salon ve sonra 24 basamaklı ve basamakların en üstünde,
Mozolus ve Artemis'in heykelleri de bulunan ve dört atın çektiği bir arabanın
olduğu bir piramit. Duvarların dört bir yanı zamanın en büyük ustalarının
freskleriyle bezenmişti ve mozolenin bu derece muhteşem bir yapıt olmasının
nedeni de bu duvar freskleriydi. Bunların bazı parçaları İngiltere'deki Castle
Müzesi içinde bulunan Britanya Müzesi'ne (British Museum) taşınmıştır; ancak
bazı sütun ayakları ve bloklar da yerinde görülebilmektedirler (bunların pek
çoğu da kalenin duvarlarındadır).
Artemis'in ustaca yaptığı ve anılardan
hiç silinmeyen ikinci önemli iş de Rodos'u kuşatmaktı. Rodoslular, Karyalı bir
kadın hükümdar ile pazarlığa oturmanın yakışık almayacağını düşündüler (hem
kim bilir, belki de bu bir fırsattı), Artemis'I oradan kovmak için bir donanma
gönderdiler. Artemis bu planı önceden duydu ve kuvvetlerini ana limanın
yakınındaki gizli bir limana sakladı. Rodoslular karaya yanaşarak
çıktıklarında, Artemis'in adamları gemileri tekrar açık denize doğrulttular.
Rodoslu askerler kuşatıldı ve pazar yerinde başları kesildi. O sırada
Karyalılar onlara ait gemileri Rodos'a yönelttiler. Rodoslular kendi
askerlerinin zaferle döndüğünü sanarak, düşman askerlerini karşıladılar ve
böylece Karyalıların kucağına düşmüş oldular. Artemis'in varisleri, onun kadar
önemli işler yapmamışlardır.
Büyük İskender büyük bir hızla Anadolu'yu talan etmeye başladı
ve bir süre sonra M.Ö. 334'de Halikarnas'a gelerek Karya Prensliği'nin
kralicesi Orontabatis'e ulaştı. Bu şehir, Persler için, İskender'e Ege'de
karşı çıkabilecekleri son fırsattı. Böylece Orontabatis, Yunanlı paralı
askerlerden büyük bir Pers ordusu kurdu. Tarihçilerden Diodius ve Aryan'a
göre, her iki taraf da olağanüstü gayretlerle savaştı. Bu arada
Halikarnaslılar da, İskender'I oldukça kızdıran bir direnişi inatla
sürdürdüler. İskender de askerleriyle şehrin surlarından içeri girdi ve
kendisine engel olan direnişçilere ceza olarak, her şeyin yığınlar halinde
yakılmasını emretti (fakat yerli halka dokunmadı).
Bir yandan, kıyıdan uzaktaki bu altı şehre yeni yerleşmekte olan halk, kendi
topraklarına geri gönderilirken, diğer yandan Orontabatis ve Persli ortağa
Memnon, biri ana limanın doğusunda, diğeri ise batısında bulunan Salmakis ve
Zefsiya'daki şatolarda mahsul tutuldular. Donanmalarının geri kalanı Kos'u
tuttu. Kale düştüğü zaman, İskender, daha önce yakıp yıktığı bu küçük
Adaprensliğinde kuvvet topladı.
İskender'in
zaptından sonra Halikarnas bir daha eski gücünü kazanamadı. Şehrin tarihi bir
süre daha hareketsiz geçti, ancak bilindiğine göre, M.Ö. 3'cü yüzyılda bu
şehirde savaş gemileri inşa ettiren Mısır Kralı II. Pitoleme'nin gücü altına
girdi. Roma, Mısır'I M.Ö. 190 yılında fethettiğinde, Halikarnas da özgürlüğüne
kavuştu. Bu özgürlük, M.Ö. 129 yılında Roma,
Karya'yı da Asya'daki yeni yapısına
katıncaya kadar sürdü. M.S. 400 yılında, Roma'nın düşüşü ve Hıristiyanlığın
yükselişiyle Halikarnas, Afrodisyas Başpiskoposlugu'na bağlı olarak, bir
piskoposluk mıntıkasına dönüştü. Bu sırada, başkenti Konstantinopol (bugünkü
İstanbul) olan Bizans imparatorluğu, en zengin seviyesine ulaştı. Bu geniş
imparatorluk çok geçmeden Kuzey Afrika, İtalya ve İspanya'yı da topraklarına
kattı. Ancak Bodrum ve havalisinin önemli olduğu dönem sona ermişti. Böylece,
Türklerin 11. Asırda bu bölgeyi almalarına kadar, tarihçiler için, bu
topraklar hakkında yazabildikleri çok az olay olmuştur. Bizanslılar burayı
birinci Haçlı dönemi sırasında 1906'da ele geçirdilerse de, Türkler üç yıl
sonra burayı geri aldılar.
13.y.y. sonlarına doğru, Karya olarak bilinen bölge Menteşe
Beyliği'nin eyaletlerinden biri oldu ve 1392'de Sultan Bayezit tarafından
Osmanlı İmparatorluğu'na katıldı. Bu sırada Aziz John şövalyelerinin kalesi
Simirna'daydı (bugünkü İzmir). Moğol lideri Timurlenk 1402'de burayı harabetti;
onlar da, Türk Sultanı Mehmet Çelebi'den, yerine yeni toprak talep ettiler.
Şövalyelere Halikarnas verildi. Burada yeni bir kale inşa ettiler ve bu
eyaleti (buraya Mesi derlerdi) yüzyıldan fazla denetlediler.
1523'de, tüm sultanların en büyüğü Kanuni Sultan Süleyman,
şövalyeleri topraklarından kovdu. Osmanlı İmparatorluğu Sultan Süleyman'ın 40
yıllık hükümdarlığı boyunca doruğa yükseldi, fakat bunu uzun süren iç krizler
ve düşüş dönemleri takip etti.
Bodrum
1770'de Rus donanması tarafından top ateşine tutuldu ve 1824'deki Yunan
ayaklanmasında da Türk Donanma Üssü olarak kullanıldı. Birinci Dünya Savaşı
sırasında "Duplex" adlı Fransız savaş gemisi Bodrum'u ateşe tutarak, karaya
yanaşmak istedi, ancak halk onları engelledi. Osmanlı İmparatorluğu, Bodrum'u
İtalyanlara kaptırdı ve İtalyanlar 1919'da burayı işgal ettiler. Türk Kurtuluş
Savaşı'nın kaçınılmaz zaferi sırasında, İtalyanlar 1922'de buradan sürüldü ve
Bodrum, olağanüstü güzellikteki doğal çevresinden dolayı, dinlence yeri ve
yaşamın tadı çıkarılan bir belde oldu.
SEMPATİ-1
MAVİ YOLCULUK
Mavi Yolculuk Bodrum Mavi Yolculuk Bodrum Mavi Yolculuk Bodrum Mavi Yolculuk Bodrum Mavi Yolculuk Bodrum Mavi Yolculuk Bodrum Mavi Yolculuk Bodrum
Mavi yolculuk | Blue Voyage | Bodrum Yat Turları | Sahibinden Tekne Kiralama | Kabin Kiralama | Yat Kiralama | Marmaris | Bodrum | Fethiye | Göcek | Bodrum Mavi tur | Bodrum Mavi Tur Fiyat | Tekne Kiralama | Özel Yat Kiralama | Bodrum Yat Firmaları | Tekne Kirala | Yacht Charter | Cabin Charter | Charter | Sempati | Sempati-1 | Semyat | Semyacht | info@semyacht.comBodrum - Gökova Körfezi - Bodrum Gökova Körfezi Tur Rotası Haritası, Mavi Yolculuk Bodrum - Gökova Körfezi - Bodrum 1.Gün, Bodrum, Mavi Yolculuk, Kabin kiralama Bodrum - Gökova Körfezi - Bodrum 2.Gün, Orak Adası-Çökertme, Mavi Yolculuk , Kabin kiralama Bodrum - Gökova Körfezi - Bodrum 3.Gün,Yedi Adalar,Küfre,İngiliz limanı, Mavi yolculuk Bodrum - Gökova Körfezi - Bodrum Gökova Körfezi Tur Rotası Haritası, Özel Yat Kiralama, Kabin kiralama, www.semyacht.com Bodrum - Gökova Körfezi - Bodrum 5.Gün, Löngöz,Tuzla, Mavi Tur, Bodrum - Gökova Körfezi - Bodrum 6.Gün, Kargılı, Kisebükü, Mavi Tur , Kabin kiralama Bodrum - Gökova Körfezi - Bodrum 7.Gün, Pabuç Burnu,Yalıçiftlik,Bodrum, Mavi Tur Bodrum - Gökova Körfezi - Bodrum 8.Gün, Bodrum, Mavi Yolculuk,, Kabin kiralama Bodrum - Gökova Körfezi - Bodrum Bodrum, Özel Gulet Kiralama, Mavi Yolculuk, , Kabin kiralama Bodrum - Gökova Körfezi - Bodrum Bodrum, Özel Gulet Kiralama, Mavi Tur